Water is een buitengewone stof, ook als het gaat om bevriezen. Alle vloeistoffen hebben als ze vaste stoffen worden een dichtere structuur. Alleen water heeft dat niet, ze verhoogt (uitzet) juist haar volume (oppervlakte) na bevriezing. Het ijs is ook lichter dan water, het drijft op het wateroppervlak en werkt als een isolator die ervoor zorgt dat meren en rivieren niet volledig bevriezen, wat van groot belang is voor de winteroverleving van bijvoorbeeld vissen en waterplanten.
Water bevriest meestal onder de 0°C, maar als we het water geleidelijk afkoelen en stil houden, kan kraanwater vloeibaar blijven tot -3°C, en gefilterd water zelfs tot -41°C! Dit is het zogenaamde supercooled water. Als we supercooled water met een stuk ijs raken dan bevriest het water binnen enkele seconden in ijs! Je kunt ook het supercooled water over het ijs gieten en ijsfiguren creëren. Hier is een video die ik op YouTube heb gevonden, en dit laat zien:
Hoe dat kan?
Watermoleculen (en waterstofbruggen) veranderen bij de watertemperatuur onder 0°C hun structuur naar netjes geordend als in een kristal. Het water is dan klaar en wil zelfs heel graag ijs worden. Ze heeft een beginnetje nodig, zoals een stuk ijs waaromheen de structuur van ijskristallen kan kopiëren. Zoals uitgelegd in het vorige artikel, water neemt informatie over uit de omgeving – dat is nu een stuk ijs. De watermoleculen nemen de informatie van het stuk ijs over en … bevriezen per direct.
Leliveld vitalisers
De Leliveld vitalisers maken gebruik van deze eigenschap van water. Het water dat door de Leliveld vitalisers stroomt, krijgt, dankzij de speciale vorm, het gebruikte materiaal en de opgeslagen trillingen, haar oorspronkelijke bergbeek structuur terug, zoals het in de natuur is. Meer over vitaliseren kun je hier vinden.
Je kunt het supercooled water zelf thuis doen, hier is hoe:
- Leg de flessen met bij voorkeur gefilterd water, niet groter dan 0,5 liter in de vriezer
- Open in de eerste 1,5 u de vriezer niet
- Afhankelijk van de temperatuur in de vriezer en de hoeveelheid water wacht je 1.5 – 3,5 uur(na 1,5 uur kun je elk kwartier checken)
- Haal de flessen zonder voorzichtig uit de vriezer
- Nu kan je schudden, of een tik op de fles geven, water op het ijs gieten, etc. Have fun!
Bron:
- S.Filin ‘Ongewone eigenschappen van gewoon water’.
- Nature, International Journal of Science, 24 nov 2011, Emily B. Moore & Valeria Molinero: ‘Structural transformation in supercooled water controls the crystallization rate of ice’
